در شکل‌گیری داده‌های حسابداری، از یک معادله حسابداری اساسی برای صورت‌های مالی استفاده می‌شود، فرقی نمی‌کند که شما فقط یک کسب‌وکار کوچک هستید یا یک شرکت چند میلیونی. ریاضیدان ایتالیایی، لوکا پاچیولی، در سال 1494 در کار خود “رساله‌ای در مورد حساب‌ها و سوابق” فرمول معادله حسابداری اولیه را اختراع کرد.
سیستم‌های حسابداری همه کشورها بر اساس استفاده از این معادله اساسی حسابداری است. تقریباً هر معامله تجاری که باید در حسابداری منعکس شود را می‌توان در چارچوب این معادله مورد بررسی قرار داد. همچنین معادله حسابداری را معادله اساسی حسابداری یا معادله ترازنامه هم می‌نامند. در ادامه به بررسی دقیق‌تر معادله حسابداری و جزئیات پیرامون آن می‌پردازیم.
تعریف معادله حسابداری
معادله حسابداری یکی از اصول مهم در فرایند حسابداری و عنصر اساسی ترازنامه شرکت است. در ابتدایی‌ترین شکل خود، معادله حسابداری نشان میدهد که یک شرکت دارای چه چیزی است، چه چیزی یک شرکت بدهکار است و صاحبان آن چه سهمی در تجارت دارند. معادله با دارایی‌های شرکت شروع می‌شود. اینها منابعی هستند که شرکت باید در آینده از آنها استفاده کند مانند پول نقد، حساب‌های دریافتنی، تجهیزات و زمین.
اغلب اوقات، شرکت به طور کامل مالک دارایی‌های خود نیست؛ اما ادعاهایی در مورد این داراییها وجود دارد. به عنوان مثال، شرکت ممکن است وام خودروی شرکت، رهن ساختمان یا حتی به سهامدارانش بدهکار باشد. به همین دلیل است که بخش دوم معادله حسابداری از مطالبات مربوط به دارایی‌های شرکت تشکیل شده است. همه این مطالبات در مورد دارایی‌های شرکت به دو دسته بدهی و حقوق صاحبان سهام تقسیم می‌شوند.
همانطور که در بالا ذکر شد، معادله حسابداری مبنای ترازنامه را تشکیل میدهد. ترازنامه گاهی اوقات به عنوان صورت وضعیت مالی نیز شناخته می‌شود. ترازنامه به سه بخش عمده و اقلام مختلف زیربنایی آن تقسیم می شود: داراییها، بدهیها و حقوق صاحبان سهام.
اجزای معادله حسابداری کدامند؟
1) داراییها: داراییها معمولاً از موارد زیر تشکیل می‌شوند.
- پول نقد
- معادل‌های نقدی (دارایی‌های نقدی مانند حساب‌های دریافتنی، اسناد خزانه، اوراق بهادار، گواهی سپرده و در موارد خاص، فلزات گرانبها)
2) بدهیها: بدهیها چیزی است که مالک یا شرکت به منظور اطمینان از عملکرد روان کسب و کار باید بپردازد. بدهیها معمولاً شامل موارد زیر است:
- همه اشکال بدهی
- اجاره
- مالیات
- خدمات رفاهی
- حقوق و دستمزد
- سود سهام قابل پرداخت
3) حقوق صاحبان سهام: حقوق صاحبان سهام با کم کردن برداشت‌ها یا برداشت‌های مالک از کسب و کار از سرمایه‌گذاری او در تجارت و سپس اضافه کردن درآمد خالص (یا کم کردن زیان خالص) از زمان شروع تجارت محاسبه می‌شود.
فرمول اصلی حسابداری
دارایی = بدهی + حقوق صاحبان سهام
E + L = A
A = Assets
L = Liabilities
E = Equity
فرمول اساسی حسابداری
فرمول اساسی حسابداری درواقع همان فرمول اصلی حسابداری است. اما چرا به آن اساسی گفته می‌شود؟ دلیل این است که فرمول اساسی حسابداری، به طور مشخص اساس علم حسابداری را تشکیل میدهد و به عنوان یک امر انکارناپذیر بر تمام معادلات حسابداری حاکم است و برابر با:
بدهی + حقوق صاحبان سهام = دارایی
ترازنامه دارای جزئیاتی است که به معادله حسابداری شما کمک می کند:
- اجازه میدهد کل دارایی‌های شرکت را در ترازنامه دوره تعیین کنید.
- مجموع تمام بدهیها باید یک فهرست جداگانه در ترازنامه باشد.
- کل حقوق صاحبان سهام را پیدا کنید و تعداد آن را به کل بدهیها اضافه کنید.
- مجموع داراییها برابر با مجموع بدهیها و کل حقوق صاحبان سهام خواهد بود.
به عنوان مثال، خرده فروش آنلاین X موارد زیر را در ترازنامه خود برای آخرین سال مالی کامل خود گزارش کرده است:
- کل دارایی: 170 میلیارد تومان
- کل بدهیها: 120 میلیارد تومان
- کل حقوق صاحبان سهام: 50 میلیارد تومان
اگر سمت راست معادله حسابداری (صفحه + بدهی) را محاسبه کنیم، به (50 میلیارد تومان + 120 میلیارد تومان) = 170 میلیارد تومان می‌رسیم که با ارزش دارایی‌های گزارش‌شده توسط شرکت مطابقت دارد.
سیستم حسابداری دو ورودی: بدهی و اعتبار
ورود دوگانه، مفهومی اساسی که زیربنای حسابداری و حسابداری امروزی است، این مفهوم بیان می‌کند که هر تراکنش مالی حداقل در دو حساب مختلف دارای اثرات برابر و متضاد است و برای برآوردن معادله حسابداری استفاده می شود.
در سیستم دوبار ورود، تراکنش‌ها بر حسب بدهی و بستانکار ثبت می‌شود. از آنجایی که بدهکاری در یک حساب اعتباری را در حساب دیگر جبران می‌کند، مجموع همه بدهیها باید با مجموع همه اعتبارات برابر باشد. سیستم حسابداری دوبار ورود، فرآیند حسابداری را استاندارد می‌کند و دقت صورت‌های مالی تهیه شده را بهبود می‌بخشد و امکان تشخیص بهتر خطاها را فراهم می کند.
معادله حسابداری بیان مختصری از نمایش پیچیده، گسترده و چند آیتمی ترازنامه است. معادله حسابداری شالوده حسابداری «دو ورودی» را تعیین می‌کند، زیرا خرید دارایی‌های شرکت و نحوه تأمین مالی آنها را نشان میدهد (ورودی‌های خارج از تنظیم).
استفاده‌های یک شرکت از سرمایه (خرید دارایی‌های آن) باید معادل «منابع» سرمایه (یعنی بدهی، حقوق صاحبان سهام) باشد.
ورود دوگانه تضمین می‌کند که معادله حسابداری همیشه متعادل می‌ماند؛ به این معنی که مقدار سمت چپ معادله همیشه با مقدار سمت راست مطابقت دارد.
به عبارت دیگر، مجموع کل داراییها همیشه برابر با مجموع بدهیها و حقوق صاحبان سهام خواهد بود. پایبندی جهانی به سیستم حسابداری دوباره ورود، فرایندهای نگهداری و شمارش حساب را استانداردتر می‌کند.
محدودیت معادله حسابداری شامل چه مواردی می‌شود؟
اگرچه طبق قاعده ترازنامه همیشه متعادل است، اما معادله حسابداری نمی‌تواند به برخی موارد اشاره داشته باشند از جمله اینکه:
- به سرمایه‌گذاران بگوید که شرکتشان چقدر خوب عمل می‌کند؛
- سرمایه‌گذاران باید اعداد و ارقام را خودشان تفسیر کنند؛
- سرمایه‌گذار باید شخصا تصمیم بگیرد که آیا شرکت دارای بدهی‌های بسیار زیاد یا کم، دارایی‌های کافی یا شاید دارایی‌های بسیار زیاد است؛
- آیا تامین مالی آن برای تضمین رشد بلندمدت شرکت آن کافی است یا خیر؟
مثالی از دنیای واقعی
در زیر بخشی از ترازنامه شرکت اکسون موبیل (XOM ) به دلار در تاریخ 31 دسامبر 2019 آمده است:
- کل داراییها 362597 دلار بود
- کل بدهیها 163659 دلار بود
- کل سهام 198938 دلار بود
معادله حسابداری به صورت زیر محاسبه می‌شود:
معادله حسابداری = 163,659 دلار (کل بدهیها) + 198,938 دلار (صاحب سرمایه) معادل 362,597 دلار، (برابر با کل دارایی‌های دوره است)
چرا معادله حسابداری در حسابداری مهم است؟
ارزش ویژه یک شرکت زمانی افزایش می‌یابد که دارایی‌های آن افزایش یابد یا برعکس این مورد اتفاق بیافتد. همانطور که می‌دانید معادله حسابداری رابطه بین بخش‌های اصلی ترازنامه را نشان میدهد.
از آنجایی که اضافه شدن بدهی‌های شرکت باعث کاهش حقوق صاحبان سهام می‌شود. از سویی دیگر کاهش بدهیها – مانند پرداخت بدهی – باعث افزایش حقوق صاحبان سهام می‌شود. در دنیای امروز این مفاهیم حسابداری برای روش‌های جدی حسابداری مدرن ضروری هستند.
معادله حسابداری چه تفاوتی با فرمول سرمایه در گردش دارد؟
معادله حسابداری از کل داراییها، کل بدهیها و کل حقوق صاحبان سهام در محاسبه استفاده می‌کند. این فرمول با سرمایه در گردش بر اساس دارایی‌های جاری و بدهی‌های جاری متفاوت است.
سرمایه در گردش نقدینگی را اندازه‌گیری می‌کند که فرمول سرمایه در گردش، دارایی‌های جاری و بدهی‌های جاری است.
دارایی‌های جاری شامل وجه نقد و معادل‌های نقدی، حساب‌های دریافتنی، موجودی کالا و دارایی‌های پیش‌پرداخت می‌شود. بدهی‌های جاری تعهدات مالی کوتاه‌مدتی هستند که به صورت نقدی در یک سال قابل پرداخت هستند. بدهی‌های جاری شامل حساب‌های پرداختنی، هزینه‌های تعهدی و بخش کوتاه مدت بدهی است.
سرمایه در گردش نشان میدهد که آیا یک شرکت مقدار پول مورد نیاز برای پرداخت قبوض و سایر تعهدات خود را در زمان سررسید خواهد داشت یا خیر.
جمع بندی
با استفاده از یک معادله حسابداری، می توانید بفهمید که آیا کل دارایی‌های یک شرکت با کل بدهی‌های آن و کل حقوق صاحبان سهام برابر است یا خیر. این یک رابطه واضح بین داراییها، بدهیها، جریان نقدی و کل حقوق صاحبان سهام یک شرکت را حفظ می‌کند.
معادله حسابداری برای حفظ ترازنامه استفاده می‌شود. با این حال، اطمینان از اینکه هر ورودی در بدهی دارای یک ورودی اعتباری است، بسیار مهم است. معادله حسابداری تعادل بین بدهیها و اعتبارات را حفظ می‌کند.
معادله حسابداری برای حفظ یک تجارت حیاتی است و شرکت‌ها را قادر می‌سازد تا پیشرفت خود را ارزیابی کرده و سرمایه‌گذاران را جذب کنند. جهت دریافت مشاوره در زمینه سوالات حسابداری می‌توانید با کارشناسان در مجموعه هوفر در کمترین زمان ممکن در ارتباط باشید.
سوالات متداول
– قانون طلایی معادله حسابداری چیست؟
قانون طلایی در زیر قوانین بدهکاری و بستانکاری است که سیستم حساب ها را هدایت می‌کند، این قانون به عنوان قوانین طلایی حسابداری شناخته می‌شوند.
اول: آنچه را که وارد می‌شود بدهکار کنید، آنچه را که خارج می‌شود اعتبار دهید.
دوم: تمام هزینه‌ها و زیان‌ها را بدهکار کنید، همه درآمدها و سودها را بستانکار کنید.
سوم: گیرنده را بدهکار کنید، دهنده را دارای اعتبار کنید.
– عناصر اساسی معادله حسابداری چیست؟
سه عنصر اصلی وجود دارد:
داراییها – همه چیزهایی که مالک آنها هستید.
بدهیها – همه چیزهایی که مدیون هستید.
حقوق صاحبان سهام – مطالبات باقی مانده مالکان از داراییها پس از پرداخت بدهیها.
– چرا معادله حسابداری همیشه متعادل است؟
هر تراکنش مالی حداقل شامل دو حساب است. این نشان میدهد که یک کسب و کار چه چیزی دریافت کرده و چه چیزی در ازای آن داده است. به عنوان مثال، میتواند برای به دست آوردن موجودی (داراییها افزایش یافته) وجه نقد بپردازد (داراییها کاهش یافته است) یا از بانک وام بگیرد و به طور همزمان داراییها و بدهیها را افزایش دهد.
