شناخت انواع مالیات پرسش اصلی هر کارآفرینی است. همانطور كه مي‌دانيد اخذ ماليات نقش بسزايي در اقتصاد هر كشور دارد و دولت از اين طريق بخشي از درآمد مورد نياز خود را كسب مي‌نمايد. اقتصاددانان بر اين باورند كه پرداخت نمودن ماليات مي‌تواند منجر به رشد و ارتقاي جامعه گردد. در این میان شناخت انواع مالیات شرکتها برای صاحبان کسب و کار از اهمیت بالاتری برخوردار است.
تمامي شركت‌ها و كسب و كارها موظف به پرداخت ماليات هستند تا با پرداخت به موقع بتوانند مشمول برخي از مزايا و امتيازهاي در نظر گرفته شده گردند. بنابراين لازم است بدانند كه هر يك از آن‌ها چه مالياتي را بايد پرداخت نمايند، تا علاوه بر دريافت امتيازهاي مورد نظر، مشمول جريمه‌هاي سنگين بنا به عدم پرداخت ماليات در موعد مقرر نگردند. در اين مقاله به تعريف انواع مالیات در ایران می‌پردازیم.
انواع مالیات در ایران و تعریف آن
مالیات یکی از مهم ترین اجزای مالی هر شرکت، سازمان یا صنف و شغلی است. در واقع، مالیات مبلغي است كه مطابق قانون از افراد حقيقي و حقوقي توسط دولت ایران اخذ مي‌گردد تا بدين طريق بخشي از هزينه‌هاي عمومي كشور تامين گردد.
چه شركت‌هايي موظف به پرداخت ماليات هستند؟
مطابق با قوانين سازمان امور مالياتي كشور، تمامي شركت‌هاي ثبت شده در اداره ثبت شركت‌ها مكلف به پرداخت ماليات‌هاي تعيين شده هستند. در واقع شركت‌ها به عنوان اشخاص حقوقي هستند كه مطابق با درآمد خود مشمول پرداخت ماليات مي‌گردند. در ادامه با انواع مالیات شرکتها آشنا می‌گردیم.
نحوه پرداخت ماليات شركت‌ها
در ابتدا لازم است كه شركت‌ها اقدام به تنظيم دفاتر قانوني نموده و مطابق با آن، در موعد مقرر و تعيين شده از سوي سازمان امور مالياتي كشور، اظهارنامه مالياتي خود را تسليم اين سازمان نمايند. حتي شركت‌هايي هم كه هيچگونه فعاليتي نداشته و داراي گردش مالي صفر هستند نيز ملزم به ارسال اظهارنامه هستند.
انواع مالیات شرکتها
همان طور که بیشتر ما می‌دانیم هر کسب و کاری که در اداره ثبت شرکتها ثبت گردیده است به عنوان شخص حقوقی محسوب می‌گردد و مشمول مالیات. در ایران انواع مالیات شرکتها به دو دسته کلی تقسیم می‌گردد. مالیات مستقیم و مالیات غیر مستقیم. در ادامه به توضیح بیشتر این دو نوع از انواع مالیات می‌پردازیم.
انواع ماليات مستقيم در ایران
انواع ماليات مستقيم به دو دسته ماليات بر دارايي و ماليات بر درآمد تقسيم مي‌گردد كه هر كدام خود داراي زيرمجموعه‌هاي مختلفي است.
ماليات بر دارايي
پايه و اساس اين نوع ماليات در واقع ثروت شخص پرداخت كننده است كه خود به دو دسته تقسيم مي‌گردد:
مالیات بر دارایی چیست؛ انواع آن و قوانین مرتبط سال ۱۴۰۱
ماليات بر ارث
ماليات بر ارث مهم‌ترين نوع ماليات بر دارايي است كه از اموال و دارايي‌هاي باقي مانده مودي پس از مرگ دريافت مي‌گردد. در واقع زماني كه اموال شخص متوفي در حال انتقال به ورثه او است، دولت از دارايي و اموال در حال انتقال ماليات دريافت مي‌نمايد. ميزان آن بر اساس ماده 17 قانون ماليات‌هاي مستقيم دريافت مي‌گردد كه براي اموال مختلف ميزان متفاوتي دارد.
ماليات حق تمبر
یکی دیگر از انواع مالیات در ایران مالیات حق تمبر است. این نوع از مالیات بابت اسناد و رسمیت داشتن آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. شیوه کار به این صورت است که از طریق ابطال و الصاق تمبر بر روی اسناد و اوراق، این مالیات اخذ می‌گردد. بلافاصله پس از صدور این نوع از اسناد مانند اوراق و مدارک صادر شده توسط بانک ها و موسسات مالی، وجه و مبلغی به عنوان حق تمبر دریافت و اخذ می‌گردد.
ماليات بر درآمد
یکی دریگر از انواع مالیات، مالیات بر درآمد نام دارد. مبنا و اساس اين نوع ماليات برعكس ماليات بر دارايي، درآمد اشخاص است و ثروت و دارايي آن‌ها ملاك نيست. اين نوع ماليات كه مهم‌ترين نوع ماليات هم محسوب مي‌گردد داراي انواع زير است:
ماليات بر درآمد كشاورزي
يكي از انواع ماليات، ماليات بر درآمد كشاورزي است، اما لازم به ذكر است كه امروزه به هيچ در آمد حاصل از هر گونه فعاليت مستقیم كشاورزي مالياتي تعلق نمي‌گيرد.
ماليات بر درآمد حقوق
در صورتي كه فردي براي شخص حقيقي يا حقوقي ديگري كار كند و در ازاي آن حقوق و درآمدي دريافت نمايد، اين حقوق مشمول مالیات بر درآمد حقوق مي‌گردد، بخش بزرگي از درآمد دولت از اين طريق تامين مي‌گردد. كارفرمايان قبل از پرداخت حقوق به كاركنان اين ميزان را از حقوق آن‌ها كسر نموده و به دولت پرداخت مي‌نمايند. بنابراین این بخش از مالیات یکی از انواع مالیات شرکت ها محسوب می‌گردد.
ماليات بر درآمد مشاغل
اين ماليات مربوط به درآمد اشخاص مشغول به مشاغلي چون مشاغل تجاري، خدماتي و پزشكي است. این مالیات برای اشخاص حقیقی است.
ماليات بر درآمد اتفاقي
درآمد اتفاقي درآمدي است كه هميشگي نيست مثل جايزه‌ها يا معاملات بلاعوض و بخشش اموال، كه با توجه به اينكه نوع درآمد حاصله چگونه است، ميزان ماليات و نحوه پرداخت ماليات آن‌ها نيز متفاوت است. این شیوه از پرداخت مالیات را می‌توان یکی از انواع مالیات در ایران به حساب آورد که به طور مستقیم دریافت می‌گردد. این درآمد نیز به صورت مستقیم تحصیل شده و مالیات مستقیم به آن تعلق می‌گیرد.
ماليات بر درآمد املاك
اين نوع ماليات بر درآمد حاصل از اجاره ملك اعمال مي‌گردد. مطابق با قوانین ایران املاکی بر اساس قانون املاكي كه به عنوان اجاره واگذار یا در اختیار اشخاص حقیقی یا حقوقی قرار می‌گیرد، پس از كسر 25 درصد از مبلغ كل اجاره به عنوان هزينه‌ها و استهلاكات، مشمول ماليات بر درآمد املاك مي‌گردند. توجه نماييد كه اگر درآمد شخص حقيقي تنها از اجاره ملك باشد تا ميزان مبلغي كه دولت هر ساله از ماليات بر درآمد حقوق معاف مي‌كند، از ماليات معاف است و مازاد آن درآمد مشمول ماليات است. با توجه به این که املاک و مستغلات در ایران دارای ارزش سرمایه ای بالایی هستند این بخش از انواع مالیات در ایران نیز از اهمیت بالایی برای دولت برخوردار است.
ماليات بر درآمد اشخاص حقوقي
مطابق با قانون از مجموع درآمد شركت‌هاي تجاري ماليات گرفته مي‌شود، علاوه بر آن از اشخاص حقوقي هم در رابطه با فعاليت‌هايي كه با هدف كسب سود انجام مي‌دهند، ماليات اخذ مي‌گردد.
انواع ماليات غير مستقيم
به طور كلي ماليات‌هاي غيرمستقيم كه از مهم‌ترين انواع ماليات در ايران هستند به سه دسته تقسيم مي‌گردند كه در زير آورده شده است
ماليات بر واردات
بسیاری از شرکت ها و اشخاص حقیقی در زمینه واردات کالا فعالیت دارند. مالیات بر واردات یکی از مهم ترین شاخه‌های انواع مالیات شرکتها به حساب می‌آید. به ازای واردات هر نوع کالا دولت مالیاتی را وضع می‌نماید که میزان آن تابع سیاست‌های كلان بازرگاني و اوضاع اقتصادي كشور است. اين نوع ماليات جداي از اينكه يكي از روش‌هاي درآمدزايي كشور است به منظور حمايت از توليد و صنايع داخلي نيز به كار گرفته مي‌شود. مبناي تعيين ميزان آن هم قيمت و ويژگي‌هاي كالاي مربوطه است. اين نوع ماليات شامل انواع ذكر شده در زير است.
حقوق و عوارض گمركي( ماليات بر صادرات و واردات )
نام ديگر آن ماليات گمركي است كه در واقع ماليات هر كشور بر صادرات و واردات انواع كالاهاي مختلف است.
- ماليات بر سود بازرگاني
- عوارض بر واردات اتومبيل
- ماليات بر حق ثبت سفارش كالا
- ماليات بر حق ثبت
ماليات بر مصرف و فروش كالا و خدمات
ما هر روز با این نوع از انواع مالیات در ایران مواجه می‌شویم. هر روز بر اساس خرید ملزومات، کالاها و همراه با مبلغی که بابت هزینه آن کالا پرداخت می‌نماییم این نوع از مالیات را نیز پرداخت می‌نماییم. لازم به ذکر است که بابت خرید هر نوع کالایی مالیات پرداخت نمی‌کنیم. برخی از کالاهایی که مشمول مالیات می‌گردند در ذیل فهرست شده اند:
- ماليات حاصل از خريد و فروش نوشابه‌هاي غير الكلي
- ماليات حاصل از خريد و فروش الكل طبي و صنعتي
- ماليات حاصل از خريد و فروش سيگار
- ماليات حاصل از خريد و فروش اتومبيل
- ماليات حاصل از خريد و فروش فرآورده‌هاي نفتي و پتروشيمي
- ماليات حاصل از خريد و فروش خاويار
- ماليات حاصل از خريد و فروش نوارهاي صوتي و تصويري
- ماليات حاصل از خريد و فروش حق اشتراك مخابرات بين المللي و تلفن‌هاي خودكار
ماليات بر ارزش افزوده
برخلاف ماليات بر مصرف كه فقط به برخي از كالاها تعلق مي‌گيرد ، اين نوع ماليات از تمامي كالاها و خدمات دريافت مي‌گردد. مصرف كنندگان نهايي بايد اين مبلغ ماليات را به همراه قيمت كالا پرداخت نمايند. مالیات بر ارزش افزوده یکی از دغدغه‌های مهم برای شرکتها و از مهم ترین انواع مالیات شرکتها است. ماليات بر ارزش افزوده خود به انواع زير تقسيم مي‌گردد:
- ماليات بر ارزش افزوده از نوع توليدي
- ماليات بر ارزش افزوده از نوع درآمدي
- ماليات بر ارزش افزوده از نوع مصرف
حسابداری مالیاتی چیست؟ تعریفی جامع از قوانین حسابداری مالیاتی
ماليات تكليفي یکی دیگر از انواع مالیات در ایران
تا اين قسمت از مقاله با انواع ماليات و دسته‌بندي آن آشنا شديد، از آنجا كه ممكن است كه در جايي با اصطلاح ماليات تكليفي مواجه شويد لازم است بدانيد كه ماليات تكليفي در واقع يك روش اخذ ماليات است كه وظيفه پرداخت آن به عهده شخص ديگري غير از پرداخت كننده است، مانند ماليات بر درآمد حقوق كه در بالا شرح داده شد و توسط كارفرمايان از حقوق كاركنان كسر مي‌گردد. انواع ماليات تكليفي شامل موارد زير مي‌گردد.
- ماليات بر درآمد حقوق
- ماليات بر درآمد اجاره
- ماليات بر درآمد حق الوكاله
- ماليات بر درآمد اشخاص حقيقي و حقوقي خارج از ايران
- ماليات بر نقل و انتقال سهام
- ماليات بر ارزش افزوده
ثبت و تجمیع مالیات شرکت ها
با توجه به اهمیت مالیات و حجم بالای درآمدها و هزینه‌های کسب‌و‌کار تجمیع آن‌ها و محاسبه مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر حقوق به صورت دستی یا از طریق اکسل بسیار سخت و در بسیاری از موارد ناممکن است. نرم افزار حسابداری ابری هوفر امکانات بسیاری برای محاسبه مالیات حقوق و دستمزد، تنظیم لیست مالیات ارزش افزوده و مالیات بر درآمد دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان هوفر تماس بگیرید.
