چک صیادی جدید‌ترین نوع چک است و طبق مقرراتی که در ارتباط با قانون جدید صدور چک وجود دارد، این چک از طریق سامانه‌ای به نام سامانه صیاد و زیر نظر مستقیم بانک مرکزی صادر می‌شود. از اردیبهشت ماه سال 1400، این چک جایگزین تمام دسته چک‌های قدیمی شد. همه دسته چک‌های صیادی که از بانک‌های مختلف صادر می‌شوند به رنگ بنفش هستند و یک کد شناسه 16 رقمی دارند. رنگ شماره سریال این چک در برابر نور ماورا بنفش تغییر می‌کند.
ممکن است برای بسیاری از افراد این سوال پیش آید که معنی چک صیادی چیست؟ در پاسخ به این سئوال باید گفت این عبارت مخفف صدور یکپارچه الکترونیک دسته چک است. ویژگی‌های ظاهری منحصر به فردی که این دسته چک دارد آن را از سایر دسته چک‌ها متمایز می‌کند.
تعریف و هدف از ایجاد چک صیادی
چک‌های صیادی ویژگی ظاهری یکسانی دارند و تنها تفاوتی که با یکدیگر دارند، در نام و نشانه بانک صادر کننده آن‌ها است. در سمت چپ و پایین چک صیادی این عبارت نوشته شده است. ” کارسازی این چک منوط به ثبت صدور، دریافت و همچنین انتقال آن در سامانه صیاد است”. مهم‌ترین هدف از ایجاد چک صیادی، کنترل کردن معاملات چک و همچنین کاهش پرونده‌های مربوط به چک‌های برگشتی است.
در حقیقت می‌توان گفت چک صیادی از امنیت بالایی برخوردار است و بانک‌ها برای صادر کردن دسته چک از سامانه صیاد استفاده می‌کنند. با توجه به این که مشخصات کامل چک و عملیات مربوط به آن در سامانه صیاد ثبت می‌شود، بانک‌ها نظارت بیشتری بر معاملات مربوط به چک دارند و در نتیجه آمار چک‌های برگشتی کم شده است. با توجه به قانون جدید صدور چک، بانک‌ها وظیفه دارند فقط از طریق سامانه صیاد در بانک مرکزی به مشتریان خود چک ارائه دهند.
با تاسیس شدن سامانه صیاد و اجازه صدور چک صیادی فقط از طریق این سامانه، فقط بانک مرکزی اجازه صادر کردن چک و تشخیص صلاحیت متقاضیان برای داشتن دسته چک صیادی را دارد. به این ترتیب در پاسخ به این سئوال که چک صیادی چیست باید گفت که این چک نوع جدیدی از چک است و بر طبق مقررات قانون جدیدی که در ارتباط با صدور چک وجود دارد، تحت نظر مستقیم بانک مرکزی و از طریق سامانه‌ای به نام سامانه صیاد، صدور می‌شود.
در بخش بالا و سمت چپ این چک یک عدد 16 رقمی وجود دارد که شناسه صیادی چک است و تمام کارهای مربوط به چک مثل انتقال دادن چک در سامانه صیاد، به وسیله همین شماره درج شده روی چک انجام می‌شود.
تفاوت چک صیادی با سایر چک‌ها
یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های چک صیادی با چک‌های قدیمی در میزان اعتبار آن است. در حقیقت می‌توان گفت دسته چک‌های قدیمی خیلی معتبر نبودند؛ چون حتی افرادی که در سابقه خود چک برگشتی داشتند، در صورت آشنا بودن با مسئول شعبه می‌توانستند به راحتی دسته چک بگیرند و هر مبلغ و هر تعداد چک بلامحل صادر کنند.
یکی از مهم‌ترین شروط برای افرادی که قصد گرفتن چک صیادی را دارند این است که باید دست کم به مدت دو سال، دارای حساب بانکی با کارکرد بالا باشند. در حقیقت می‌توان گفت بانک هیچ نقشی در صادر کردن دسته چک برای این افراد ندارد و فقط می‌تواند به عنوان یک واسطه برای این افراد در سامانه صیاد درخواست دسته چک کند. افرادی که سابقه چک برگشتی داشته باشند تا وقتی که سوابق خود را درست نکنند، اجازه درخواست دسته چک صیادی را نخواهند داشت.
یکی دیگر از تفاوت‌های چک صیادی با چک‌های قدیمی در نحوه انتقال آن‌ها است. با توجه به قوانین چک صیاد، تنها روش انتقال چک صیاد به یک فرد دیگر، از طریق ثبت و وارد نمودن اطلاعات دقیق هویت گیرنده ممکن است. به این ترتیب، صادر کردن و انتقال چک‌های صیادی به صورت حامل ممنوع و غیر ممکن است.
نحوه دریافت دسته چک صیادی ( حقیقی و حقوقی)
شرایط و مدارک گرفتن دسته چک صیادی برای اشخاص حقوقی و حقیقی با یکدیگر تفاوت دارد. فرد متقاضی ابتدا باید به یکی از شعب بانک مورد نظر مراجعه کند و بعد از ارائه مدارک لازم، درخواست صدور دسته چک کند. بانک درخواست فرد متقاضی مبنی بر گرفتن دسته چک را در سامانه صیاد ثبت می‌کند و اگر بانک مرکزی اعتبار متقاضی را تایید کند، دسته چک برای فرد صادر می‌شود.
به طور کلی یکی از مهم‌ترین شرایط برای گرفتن دسته چک صیادی، داشتن یک حساب قرض‌الحسنه جاری است که دست کم 2 سال از باز کردن حساب آن گذشته باشد. همچنین فرد متقاضی نباید سابقه چک برگشتی و بدهی غیر جاری داشته باشد. به این ترتیب در صورتی که سوابق بانکی فرد متقاضی مشکلی نداشته باشد، می‌تواند دسته چک صیادی دریافت کند. در حقیقت این مراحل برای افرادی حقوقی و حقیقی شبیه به هم است و فقط مدارک با یکدیگر متفاوت است.
مدارک لازم برای افراد حقیقی
- کپی از تمام صفحات شناسنامه
- یک قطعه عکس
- فتوکپی از تمام مدارک شغلی
- کپی اجاره نامه در صورت مستاجر بودن
- به همراه داشتن یکی از قبوض مانند برق و آب برای ثبت کد پستی و آدرس دقیق محل زندگی
- همراه داشتن فردی معتبر به عنوان معرف
مدارک لازم برای افراد حقوقی
- درخواست برای باز کردن حساب بانکی همراه امضای صاحبان امضای مجاز در شرکت
- تایید کردن امضای صاحبان مجاز به امضای شرکت
- ارائه اصل و کپی اساسنامه ثبت شرکت
- ارائه اصل و کپی شرکت‌نامه یا گواهی ثبت شرکت
- ارائه اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی اعضای هیات مدیره
- ارائه اصل و کپی از آخرین آگهی مربوط به ثبت شرکت در یک روزنامه معتبر و رسمی
علاوه بر ارائه این مدارک باید از آغاز به فعالیت شرکت اشخاص حقوقی دست کم 10 سال گذشته باشد و همچنین محل شرکت در طول این 10 سال بیشتر از دو بار تغییر نکرده باشد.
آشنایی با سامانه صیاد
سامانه صیاد سامانه‌ای برای صدور یکپارچه دسته چک است و بنا به دستور بانک مرکزی، همه بانک‌ها برای صادر کردن دسته چک برای مشتریان باید از سامانه صیاد استفاده کنند. مهم‌ترین هدف از راه اندازی این سامانه کم کردن آمار چک‌های برگشتی است. این سامانه همچنین از صدور چک برای افراد بد حساب جلوگیری می‌کند علاوه بر این سامانه صیاد حساب صادر کننده چک را کنترل می‌کند و این امر موجب افزایش اعتبار چک در معاملات می‌شود.
با توجه به سامانه صیاد، تمامی دسته چک‌ها در یک رنگ و شکل چاپ می‌شوند و شعبه‌های بانکی مانند گذشته چک صادر نمی‌کنند. به این ترتیب اعتبار فرد متقاضی توسط سامانه صیاد سنجیده می‌شود و در صورت تایید شدن دسته چک برای او صادر می‌شود.
دسترسی به سامانه صیاد از روش‌های مختلفی انجام می‌شود. کارشناسان با تجربه هوفر در ادامه مقاله چک صیادی چیست، روش‌های دسترسی به این سامانه را شرح می‌دهند. یکی از این روش‌ها ثبت، گرفتن استعلام و تایید کردن چک صیاد از طریق سایت بانک مرکزی است. روش دیگر ثبت و استعلام این چک از راه اینترنت بانک است. علاوه بر این افراد متقاضی می‌توانند به وسیله نرم افزارهای موبایل مانند ساد که مورد تایید سایت شاپرک هستند، به سامانه صیاد دسترسی پیدا کنند.
به منظور ثبت کردن چک صیادی، تایید، انتقال و دریافت این چک ابتدا باید هویت فرد متقاضی در سامانه صیاد بانک مرکزی مشخص شود. برای احراز هویت در سامانه صیاد، فرد متقاضی باید اطلاعات یکی از کارت‌های بانکی خود را در سامانه وارد کند. کارتی که اطلاعات آن وارد سایت می‌شود باید رمز پویا داشته باشد و علاوه بر این شماره سیم کارتی که در سامانه ثبت می‌شود باید به نام فرد متقاضی باشد.
بعد از این که فرد متقاضی کد ملی، مشخصات کارت بانکی و شماره تلفن همراه خود را وارد کرد، به طور خودکار مبلغ 1206 ریال توسط سایت شاپرک از حساب فرد متقاضی کسر می‌شود و به این ترتیب احراز هویت صورت میگیرد.
مشخصات چک صیاد و شکل ظاهری آن
چک صیادی دارای مشخصات ظاهری و امنیتی خاصی است و می‌توان به راحتی آن را از چک‌های تقلبی و غیر اصل تشخیص داد. کارشناسان با تجربه ما در سایت هوفر، کلیه مشخصات چک صیادی را شرح می‌دهند.
تمامی نقش‌هایی که روی چک‌های صیادی وجود دارند، خطی هستند و به وسیله نرم‌افزارهای امنیتی طراحی می‌شوند. هر کدام از این خطوط، اطلاعات مخصوص به رنگ خود را دارند ولی در چک‌های تقلبی، خطوط از ترکیب نقاط رنگی به وجود می‌آیند و به راحتی می‌توان آن‌ها را با ذره بین تشخیص داد. اگر چک صیادی را در برابر نور بگیرید، تصاویری سه بعدی روی آن می‌بینید و علاوه بر این عبارت چاپخانه دولتی ایران به راحتی روی آن قابل مشاهده است.
برای چاپ شماره سریال‌های این چک از مرکب فلورسنت استفاده می‌شود و در برابر نور ماورا بنفش، رنگ آن سبز تیره می‌شود. برای ساخت کاغذ چک صیادی از الیافی که به مواد شیمیایی حساس هستند، استفاده می‌شود. و به این ترتیب اگر این چک با مواد شیمیایی در تماس باشد، رنگ کاغذ آن تغییر می‌کند. به خاطر استفاده از الیاف فلورسنت در این چک، اگر نور ماورا بنفش به آن بتابد، سطح کاغذ به رنگ‌های آبی، قرمز، سبز و زرد دیده می‌شود.
یکی دیگر از موضوعات قابل توجه این است که مشخصات ظاهری چک صیادی چیست؟ در ادامه این مقاله مشخصات ظاهری چک صیادی را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
- سایز چک ( 85 در 170 میلی‌متر)
- رنگ بنفش چک و تفاوت رنگ آن با چک‌های قدیمی
- ریز نوشته R.IRAN در متن چک به رنگ سبز و در پشت آن به رنگ قرمز
- ریز نوشته R.IRAN به صورت نامرئی در کادر تاریخ و ریال
- لوگوی چکاوک به رنگ آبی روی چک در قسمت پایینی کادر ریال
- لوگوی چکاوک به شکل نامرئی
- علامت ستاره در وسط کاغذ در دو سایز و دو رنگ نامرئی قرمز و سبز
نحوه نوشتن چک صیاد
یکی از نکات قابل توجه در مورد نوشتن چک صیاد این است که پشت نویسی و خط خوردگی این چک‌ها کاری غیر قانونی است. اطلاعات مورد نیاز باید دقیق و کامل نوشته شوند و فرد دریافت کننده باید این اطلاعات را ارزیابی کند. بهتر است افراد برای نوشتن چک صیاد از پرینتر و برنامه‌هایی که فرمت چاپ چک را دارند استفاده کنند. دست نویسی و خط خوردگی اعتبار چک صیادی را از بین می‌برد.
نحوه برگشت زدن چک صیادی
با توجه قانون جدید چک، اگر حساب صادر کننده فاقد وجه باشد یا موجودی آن کافی نباشد، این امکان برای دارنده چک وجود دارد که از بانک درخواست صدور گواهی عدم پرداخت کند. بانک وظیفه دارد اطلاعات چک را به طور کامل در سامانه چک‌های برگشتی ثبت کند و سپس یا گرفتن کد رهگیری، این کد را به روی گواهی‌های ذکر شده بنویسد.
عواقب برگشت خوردن چک صیادی و رفع سوء اثر
برگشت خوردن چک عواقب مختلفی دارد. ممکن است برای افراد این سئوال پیش آید که عواقب برگشت خوردن چک صیادی چیست. در ادامه این مقاله این عواقب را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
- جلوگیری از باز کردن هر نوع حساب و صادر کردن کارت بانکی جدید
- ممنوعیت از صدور چک جدید
- متوقف شدن گردش مالی در تمام حساب‌ها و کارت‌های بانکی به اندازه کمبود مبلغ چک
- اجازه نداشتن برای ارائه دسته چک جدید در سامانه صیاد
- عدم پرداخت هر گونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانت‌نامه‌های ارزی
اگر افراد به هر دلیل نتوانند مبلغ چک خود را واریز کنند، چک آن‌ها برگشت می‌خورد و باید از چک خود سوء اثر کنند. اگر لاشه چک برگشتی وجود داشته باشد، باید مبلغ کسری را به سپرده خود بریزند. بانک مبلغ را به حساب دارنده چک واریز می‌کند و سپس اقدامات لازم برای رفع سوء اثر چک را انجام می‌دهد.
نحوه انتقال چک صیادی
صدور چک صیاد در وجه حامل ممنوع است و انتقال آن فقط از طریق سامانه صیاد صورت میگیرد. انتقال چک صیادی در نرم افزارها به این ترتیب انجام می‌شود. ابتدا گزینه انتخاب چک صیادی را انتخاب کنید و سپس شماره 16 رقمی را وارد کنید. بعد از وارد کردن اطلاعات کارت بانکی، کد ملی فردی که چک به حساب او است را وارد کنید.
سئوالات متداول درباره چک صیادی
- یکی از مهم‌ترین مزیت‌های چک صیادی چیست؟
در پاسخ به این که مهم‌ترین مزیت چک صیادی چیست باید گفت این چک امنیت زیادی دارد و مشکل چک‌های جعلی از بین رفته است.
- چگونه می‌توان از چک صیادی استعلام گرفت؟
آسان‌ترین روش برای گرفتن استعلام از چک صیادی، استفاده از کد سامانه صیاد یا استعلام از طریق پیامک است.
- به چه روش‌هایی می‌توان چک صیادی را ثبت کرد؟
چک صیادی با استفاده از اینترنت بانک ، اپلیکیشن تخصصی سامانه صیاد و وب سایت سامانه صیاد به نشانی bmi.ir قابل ثبت است.
جمع‌بندی
چک صیادی در همه بانک‌های کشور نقد می‌شود و چون امکان گرفتن استعلام از حساب صادر کننده چک وجود دارد، آمار چک‌های برگشتی کاهش پیدا کرده است.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این که چک صیادی چیست و چه ویژگی‌هایی دارد، می‌توانید با کارشناسان مجموعه هوفر از طریق راه‌های ارتباطی موجود در سایت ارتباط برقرار کنید.
