سرمايه در گردش چيست؟

يكي از اصطلاحات بسيار رايج در حسابداري و مديريت مالي سرمايه در گردش است كه نشانگر امكان نقدپذيري براي يك فرد يا كسب و كار است. سرمايه در گردش در واقع نوعي دارايي بوده و به هر نوع سرمايه و پولي كه در توليد يك محصول به كار مي‌رود اشاره دارد اما شامل سرمايه‌هاي ثابت نمي‌گردد بلكه بخشي از دارايي‌هاي جاري شركت را تشكيل مي‌دهد كه در ادامه دارايي‌هاي جاري به طور كامل شرح داده شده است. علاوه بر آن سرمایه در گردش یکی از مولفه‌های بسیار مهم بازار بورس نیز است، زیرا که با کمک آن می‌توان متوجه این نکته شد که آیا یک سهام می‌تواند سود سازی داشته باشد یا برعکس. در اين مقاله قصد داريم كه به مبحث بسيار مهم سرمايه در گردش كه خود همان دارايي‌هاي جاري است بپردازيم.

دارايي جاري يا سرمايه در گردش چيست؟

دارايي‌هاي جاري، دارايي‌هايي هستند كه در طي سال مالي جاري يا دوره مالي مورد نظر قابل تبديل شدن به پول نقد باشند، بنابراين پول قطعا جزو دارايي‌هاي جاري‌ست. علاوه بر اين سرمايه گذاري‌هاي كوتاه مدتي كه به راحتي قابل فروش و قابل تبديل شدن به نقدينگي باشند هم جزو دارايي‌هاي جاري محسوب مي‌گردند. موجودي‌هاي انبار هم در صورتي كه در مدت زمان كمي قابل فروش و تبديل شدن به نقدينگي باشند، جزو دارايي‌هاي جاري محسوب مي‌گردند. شكل ديگري از دارايي‌هاي جاري، حساب‌هاي دريافتني هستند.به دارايي‌هاي جاري، سرمايه در گردش هم گفته مي‌شود.

سرمايه در گردش خالص چيست؟

شركت‌ها علاوه بر دارايي‌هاي جاري، متقابلا داراي بدهي‌هاي جاري نيز هستند، كه به بدهي‌هايي كه به صورت معقول و منطقي در طي دوره مالي مورد نظر قابل تبديل شدن به نقدينگي باشند گفته مي‌شود. سرمايه در گردش خالص در واقع اختلاف بين دارايي‌هاي جاري و بدهي‌هاي جاري است. در واقع سرمايه در گردش خالص، ميزان واقعي دارايي‌هاي نقد يا نزديك به نقد شدن يك سازمان يا مجموعه است كه نيازها و هزينه‌هاي روزمره يك شركت را تامين مي‌كند.

چگونه از رشته حسابداری درآمد کسب کنم؟

علت اهميت موضوع سرمايه در گردش چيست؟

جهت شناخت وضعيت مالي و نقدينگي يك كسب و كار، مبحث سرمايه در گردش از اهميت بسيار زيادي برخوردار است. يكي از دلايل مطالعه ترازنامه مالي يك شركت توسط سرمايه‌گذاران همين موضوع سرمايه در گردش است، در واقع آن‌ها مي‌خواهند بدانند كه وضعيت فعلي شركت مورد نظر چگونه است و چقدر سرمايه در گردش دارد. سرمايه در گردش با خود حقايق زيادي را در رابطه با وضعيت مالي يك كسب و كار و موقعيت نقدينگي كوتاه مدت آن به همراه دارد. محاسبه نمودن سرمايه در گردش، از ساير محاسبات مالي راحت‌تر بوده و خيلي آسان مي‌توان به شماي كلي يك شركت دست پيدا نمود. در واقع مديران و سرمايه‌گذاران با استفاده از سرمايه در گردش  قادر خواهند بود كه در يك نگاه چندين نكته را متوجه گردند.

در واقع سرمایه در گردش مانند دماسنج مالی شرکت‎‌هاست که هرچه فاصله بین دارایی‌ها و بدهی‌های کوتاه مدت شرکت کم‌تر باشد، نشان دهنده سالم‌تر بودن فرایند کاری شرکت است. نقطه مقابل آن هم زمانیست که میزان بدهی‌های شرکت از سرمایه آن بیش‌تر بوده که همان سرمایه در گردش منفی است که در این حالت احتمال ورشکستگی شرکت بسیار زیاد است. ممکن است شرکتی با وجود منفی بودن سرمایه در گردش خود همچنان به فعالیت اش ادامه دهد، اما قطعا این وضعیت پایدار نخواهد ماند.

سرمايه در گردش نشانگر چه مواردي است و چه كمكي مي‌كند؟

سرمايه در گردش در واقع معياري جهت محاسبه ميزان كارآمدي يك شركت محسوب مي‌گردد. از طريق سرمايه در گردش كه از تقسيم دارايي‌هاي جاري به بدهي‌هاي جاري به دست مي‌آيد، مي‌توان به توان شركت مورد نظر جهت پوشش بدهي‌هاي كوتاه مدت پي برد. اگر ميزان سرمايه در گردش كم تر از يك باشد، نشانگر سرمايه در گردش خالص منفي است و ميزان بدهي‌هاي جاري شركت بيش‌تر از دارايي‌هاي آن است و در نتيجه به سرمايه‌گذاران اين هشدار را مي‌دهد كه شركت مذكور جهت سرمايه گذاري مناسب نيست. يكي از مزايايي كه بررسي اين مفهوم به دنبال خواهد داشت، قابليت پيش بيني بحران‌هاي مالي است.

سرمایه در گردش در سنجش نقدینگی و نقد شوندگی چه نقشی دارد؟

سرمایه در گردش معیاری جهت سنجش نقدینگی و نقدشوندگی، بهره‌وری عملیاتی و سلامت مالی شرکت مورد نظر است که در صورتی که تفاوت بین دارایی‌ها و بدهی‌های جاری مثبت باشد، می‌توان انتظار داشت علاوه‌بر پرداخت بدهی‌ها، مبلغی هم برای سایر مخارج و هزینه‌های احتمالی شرکت وجود داشته باشد. همچنین شرکت قادر خواهد بود که از فرصت‌های سرمایه‌گذاری به منظور رشد وسودآوری هر چه بیش‌تر خود استفاده نماید. این در صورتی است که اگر دارایی‌های جاری از بدهی‌های جاری شرکت کم‌تر باشد، امکان دارد که در بازپرداخت بدهی‌های خود به مشکل بخورد و حتی منجر به ورشکستگی گردد.

سرمايه در گردش چه كمكي به كسب و كارها مي‌كند؟

از آنجا كه از طريق سرمايه در گردش مي‌توان به پيش‌بيني بحران‌ها پرداخت، در نتيجه به شركت‌ها اين امكان را مي‌دهد كه با آن‌ خيلي سريع و راحت مقابله نمايند. همچنين اين عامل مي‌تواند به توسعه و موفقيت شركت مورد نظر در ميان رقباي خود كمك نمايد.

چه کسب و کارها و مشاغلی به سرمایه در گردش نیاز دارند؟

به طور کلی کسب و کارهایی که زنجیره وار به هم متصل‌اند یا کسب و کارهای فصلی نسبت به کسب و کارهای سالانه به سرمایه در گردش بیش‌تری نیاز دارند. در این گونه کسب و کارها لازم است که چه شرکت فعالیت داشته باشد چه فعالیت نداشته باشد، بدهی‌ها در موعد مقرر خود پرداخت گردند، لذا هر چه نقدینگی شرکت در بانک بیش‌تر باشد بهتر خواهد بود.

مورد دیگر اینکه سرمایه در گردش استاندارد در صنایع مختلف با هم تفاوت دارند، پرا که برخی صنایع دارای تجهیزات گران قیمت یا روش‌های درآمدزایی متفاوتی هستند و نیاز است که با توجه به شرایطی که دارند، رویکرد متفاوتی در استفاده کردن از سرمایه در گردش خود داشته باشند.

یکی دیگر از مزیت‌‌های عمده مقایسه این مفهوم، پیش‌بینی نمودن بحران‌های مالی شرکت است؛ زیرا حتی شرکتی که از منابع مالی و ثابت بسیاری برخوردارند، در مواقعی که نتواند بدهی‌های خود را پرداخت کند، ورشکست خواهد شد.

ناكافي بودن ميزان سرمايه در گردش موجب چه مي‌گردد؟

ميزان ناكافي سرمايه در گردش در بهترين شرايط مي‌تواند منجر به فشارهاي مالي بر شركت، تعداد پرداخت‌هاي با تاخير به اعتبار دهندگان و فروشندگان گردد كه اين‌ها خود در نهايت كاهش نرخ اعتباري را به دنبال خواهد داشت. نرخ پايين اعتباري به معناي بهره بالاتر بانك‌ها و بازار اوراق بهادار است كه در مدت زمان طولاني ممكن است منجر به ضررهاي مالي بسيار زياد به يك شركت گردد، چرا كه قيمت سرمايه افزايش يافته و موجب كسب درآمد كم‌تر خواهد شد.

سرمايه در گردش منفي براي برخي از شركت‌ها كه از گردش بالايي برخوردارند، مي‌تواند خوب باشد. كسب و كارهايی كه داراي خرده‌‌فروشی هستند وگردش موجودی کالای بالایی دارند و معاملات خود را بر مبنای پول نقد انجام می‌‌دهند، نياز به سرمایه‌‌ در گردش بسیار کمی دارند و مي‌توانند با پول نقدی که كسب مي‌نمايند، موجودی کالاهای خود را افزایش ‌دهند تا مجدداً آن‌ها را به فروش رسانده و درآمد کسب نمايند. علاوه بر اين، فروشندگان خرده‌فروشی قادر خواهند بود كه به مشتریان وام اعطا نمايند، تا بتوانند راحت‌تر محصولات آن‌ها را خريد نمايند و درآمد خود را به‌سادگی مديريت نمايند؛ بنابراین نیازی به مبالغ زیاد سرمایه‌‌ در گردش خالص نخواهند داشت. درواقع، پایین بودن این نسبت در این کسب‌وکارهاي خرده فروشي، مدیریت هوشمندانه‌ای است که به بهبود هر چه بيش‌تر شرایط شرکت کمک مي‌نمايد.

وجود سرمایه در گردش اضافی چه تاثیری بر روند سرمایه‌گذاری دارد؟

وجود سرمایه در گردش اضافی می‌تواند به شرکت کمک نماید که از فرصت‌های سرمایه‌گذاری استفاده نماید. البته لازم است این نکته را هم در نظر داشته باشید که بالا بودن میزان سرمایه در گردش همیشه هم خوب نیست و در برخی مواقع می‌تواند نشان دهنده عدم مدیریت صحیح وجوه نقد و استفاده نکردن از فرصت‌های سرمایه‌گذاری باشد.

چگونه مي‌توان سرمايه در گردش را مديريت نمود؟

صاحبان مشاغل و کسب‌وکارهای کوچک، جدای از نوع حرفه و تعداد کارمندان خود، باید چرخه سرمایه در گردش شرکت خود یا مدت‌زمانی که از تولید یک محصول و خدمت تا زمان دریافت مبلغ آن محصول و خدمت گذشته است را کاملا درک نمایند. طولانی بودن این چرخه موجب می‌گردد که کسب‌وکار مورد نظر مدت زمان طولانی‌تری را بدون نقدینگی و سرمایه پشت سر بگذارد و در سرمایه‌گذاری یا پرداخت هزینه‌ها و تعهدات شرکت، اختلالات بیش‌تری ایجاد گردد.

بنا به این دلایل درک نمودن کامل فاکتورهای چرخه سرمایه در گردش برای بقای شرکت بسیار لازم و ضروری است و موجب مدیریت بهتر جریان نقدینگی شرکت می‌گردد. تمامی سرمایه‌گذاران و کارشناسان کسب‌وکارهای کوچک بر این باورند که نداشتن یک برنامه مدون و درست و پیش‌بینی نکردن مقدار نقدینگی لازم، یکی از عوامل اصلی ورشکست شدن کسب‌وکارهای کوچک است. با به‌کارگیری استراتژی‌های متنوع و بهینه در زمینه سرمایه در گردش، می‎‌توان به رشد شرکت و کسب و کار مورد نظر کمک نمود.

جهت محاسبه سرمایه در گردش چه نکاتی را باید مد نظر قرار داد؟

اگر قصد این را دارید که خودتان به محاسبه سرمایه در گردش و پردازش اطلاعات شرکتتان بپردازید باید با توضیحات و اصطلاحات موجود و رایج آشنایی و تسلط کافی داشته باشید. اما به دلیل اشتباهات ریز محاسباتی توصیه می‌گردد که این کار را به یک تیم ماهر بسپارید تا آن‌ها به محاسبه و پردازش سرمایه در گردش کسب و  کار شما بپردازند، چرا که در صورت رخ دادن اشتباهات محاسباتی خسارت‌های هنگفت و جبران ناپذیری را ممکن است به بار آورید. با این حال اگر شخصا به انجام این کار می‌پردازید حتما نکات زیر را مد نظر خود قرار دهید:

سرمایه در گردش در حسابرسی شرکت

توجه داشته باشید که در محاسبات خروجی اعداد و ارقام ارائه شده، میزان دارایی‌های خالص به عنوان سرمایه محسوب شده باشد و همین‌طور دارایی‌های خالص هم به عنوان سرمایه در نظر گرفته شده و در حسابرسی مورد استفاده قرار داده شده است. هر کدام از این موارد بسیار مهم بوده و اختلاف زیادی را در اعداد و ارقام ایجاد می‌نمایند. در اصل آنچه باید محاسبه گردد سرمایه خالص است که به عنوان دست توانای شرکت‌ها محسوب می‌گردد.

بدهی‌های جاری یا خالص

بدهی‌های جاری یا خالص یکی از پنهانی‌ترین ارقامی است که ممکن است حسابرسان در بررسی و محاسبات خود آن را لحاظ نکنند. در کنار دارایی‌های خالص همیشه بدهی‌های خالص و جاری نیز وجود دارند. در واقع این مورد بدان معناست که همزمان با وجود دارایی‌های جاری و خالص، برخی مخارج جاری یا به عبارت بهتر همان تنخواه نیز وجود دارد که باید مورد بررسی قرار داده شوند.

نسبت سرمایه در گردش چیست؟

نسبت سرمایه در گردش از تقسیم نمودن دارایی فعلی شرکت بر بدهی جاری آن محاسبه می‌گردد. عدد به دست آمده از این نسبت در واقع نشانگر سلامت نسبی شرکت و کسب و کار مورد نظر است. عدد به دست آمده همان نرخ سرمایه در گردش است، که اگر این نرخ بین 2/1 تا 2 باشد به معنای این است که شرکت دارای نقدینگی لازم و مورد نیاز جهت پرداخت بدهی‌هایش است. اگر نرخ سرمایه در گردش یک شرکت زیر 1 باشد، بدین معناست که شرکت مورد نظر دارای سرمایه در گردش منفی است و به سختی قادر به پرداخت بدهی‌های خود خواهد بود. در صورتی که این نرخ بالای 2 باشد بدین معناست که نقدینگی شرکت در حدی زیاد است که می‌تواند آن را در بخش‌های دیگر هم سرمایه گذاری نماید. البته لازم به ذکر است که نرخ سرمایه بیش‌تر از 2 همیشه هم نشانه خوبی نیست، چرا که نشان می‌دهد که یا موجودی کالا بیش از اندازه است یا اینکه شرکت مورد نظر وجوه نقد خود را سرمایه‌گذاری نکرده است. اغلب کارشناسان مربوطه در این حوزه بر این باورند که نسبت سرمایه در گردش بین 2/1 و 2 نسبت مناسب و معقولی برای شرکت‌ها است.

جمع بندی

همان‌طور که در این مقاله ذکر گردید مبحث سرمایه در گردش از فاکتورهای بسیار مهمی است که با رصد کردن و بررسی نمودن آن به راحتی می‌توان به سودساز بودن سهم یک شرکت پی برد چرا که سرمایه درگردش به طور مستقیم در سوددهی شرکت، میزان تولیدات آن و در نهایت در کسب سود آن بسیار موثر است. از این رو یکی از موارد مهمی که قبل از خرید یک سهم باید به آن پرداخته شود بحث سرمایه در گردش و محاسبه آن است که همان‌طور که شرح داده شد جهت محاسبه سرمایه در گردش، دارایی‌های خالص و بدهی‌های خالص شرکت باید مورد توجه قرار گیرد. در واقع نام دیگر سرمایه، پول است و سرمایه در گردش همان پولی است که شرکت در بانک گذاشته تا در صورت نیاز سریع آن را به وجه نقد تبدیل نموده و با آن امور روزانه خود را انجام دهد و نمایانگر بهره‌وری عملیاتی یک شرکت است.

یکی از بهترین روش ها برای مدیریت نقدینگی و سرمایه در گردش، ثبت کلیه اسناد و اطلاعات مالی در نرم افزار حسابداری است. به این شیوه می توانید در هر لحظه با استفاده از تراز آزمایشی وضعیت دارایی ها و بدهی های خود را مشاهده نمایید و از میزان سرمایه در گردش و دارایی های جاری و غیر جاری خود مطلع گردید. برای مشاهده دموی نرم افزار حسابداری آنلاین هوفر اینجا را کلیک کنید:

مشاهده دموی نرم افزار حسابداری