یکی از روشها برای تامین هزینههای ضروری اداره کشور و همچنین مجهز کردن نیروهای دفاعی که توسط دولت از مردم گرفته میشود، مالیات است. یکی از مهمترین این مالیاتها، مالیات بر دارایی است و بر مبنای ثروت و دارایی افراد قابل تعریف است. یکی از اهداف این مالیات، تعدیل کردن ثروت در میان جوامعی است که در میان دارایی و ثروت آن جامعه اختلاف قابل توجهی وجود دارد.
در حقیقت مالیات انتقال قسمتی از درآمدهای جامعه یا بخشی از سودی است که از فعالیتهای اقتصادی جامعه به دست آمده است که به دولت تعلق میگیرد. در این مقاله کارشناسان باتجربه ما در هوفر شما را با انواع مالیات بر دارایی آشنا میکنند.
تعریف مالیات بر دارایی
مالیات بر دارایی نوعی مالیات بر ثروت و دارایی خالص افراد است. دولت برای محاسبه مالیات افراد، سابقه تمام دارایی افراد از جمله پول نقد، خودرو، سهام، املاک و اوراق قرضه را دارد. در صورتی که میزان دارایی افراد بیشتر از حد معمول باشد، آنها باید به دولت مالیات پرداخت کنند. این امر نه تنها بودجه دولتها را تامین میکند بلکه فاصله طبقاتی در جامعه را هم کاهش میدهد. این مالیات مانند مالیات بر درآمد، نوعی مالیات مستقیم است و دولت به شکل مستقیم آن را از افراد میگیرد.
مالیات بر دارایی که به عناوینی از جمله مالیات بر سهام یا مالیات بر سرمایه هم معروف است، به ثروتی که افراد در اختیار دارند، تعلق میگیرد. معمولاً این مالیات که شامل دارایی منهای بدهی است، به ثروت و دارایی خالص افراد تعلق میگیرد. به طور کلی میتوان گفت افراد برای هر چیزی که دارند، موظف به پرداخت مالیات هستند. علاوه بر این هر گونه دارایی که به عنوان ارث به افراد برسد، مشمول مالیات میشود.
مالیات بر دارایی در سایر کشورها
قوانین مربوط به مالیات بر داریی در کشورهای مختلف متفاوت است و در حقیقت این مالیات به بعضی از داراییهای و با ارزشی غیر یکسان تعلق میگیرد. در بسیاری از کشورها، مالیات بر دارایی تحت عنوان استفاده از دارایی، مالکیت دارایی و انتقال آن تعریف میشود. به طور کلی مالیاتهای مختلف در کشورهای مختلف با توجه به اهداف متفاوت و مختلفی در جامعه وضع میشوند. با توجه به طبقه بندی مالیاتی بینالمللی، مالیات بر دارایی دربرگیرنده مالیات مکرر بر دارایی غیر منقول، مالیات بر املاک، مالیات بر معاملات سرمایهای و مالی مثل انتقال چک و اوراق بها دار، فروش داراییهای غیر منقول و غیره میشود.
انواع مالیات برای شرکتهای ایرانی به چند دسته تقسیم میشود؟
انواع مالیات بر دارایی
مالیات بر دارایی در ایران انواع مختلفی دارد و هر کدام از آنها قوانین و نرخهای جداگانه خود را دارند. با توجه به قوانین مرتبط با مالیاتهای مستقیم که در سال 66 به تصویب دولت رسید، مالیات بر دارایی به 5 گروه تقسیم میشود. با توجه به اصلاحاتی که در سال 1380 بر قانون مالیات انجام شد، مالیات سالانه املاک، مالیات بر مستغلات مسکونی و مالیات بر زمینهای بایر حذف شده است.
در حال حاضر مالیات بر ارث و مالیات حق تمبر از انواع مالیات بر دارایی در ایران هستند. البته سایر موارد هم به طور کامل حذف نشدهاند و در اصلاحیه جدید موجود هستند و با توجه به ارزش ملک، قوانینی در مورد آنها وجود دارد.
- مالیات سالانه املاک
- مالیات بر مستغلات مسکونی بدون سکنه
- مالیات بر زمینهای بایر
- مالیات بر ارث
- مالیات حق تمبر
مالیات سالانه املاک
مالیات بر املاک ویژه املاک لوکس و گران است. در حقیقت خانههایی که بالای 10 میلیارد قیمت دارند، مشمول پرداخت مالیات بر دارایی میشوند. به عنوان مثال اگر قیمت خانهای 15 میلیارد تومن باشد، صاحب ملک باید سالانه مبلغ 5 میلیون تومان به عنوان مالیات بر املاک به سازمان مالیات کشور پرداخت کند.
مالیات بر مستغلات خالی
دولت در سال 1394 به منظور جلوگیری از احتکار املاک و مسکن، قانونی وضع کرد که با توجه به این قانون خانههایی که تا یک سال بدون سکنه بودند بعد از این مدت موظف به پرداخت مالیات میشدند. با توجه به این قانون، همه واحدهای مسکونی و تجاری در شهرهای بزرگ که بیش از یک سال بدون سکنه بودهاند، ملزم به پرداخت مالیات هستند.
مالیات بر زمینهای بایر
یکی دیگر از انواع مالیات بر دارایی، مالیات بر اراضی بایر است و مربوط به زمینهای بدون استفاده است. با توجه به قوانین مالیاتی، افرادی که به هر دلیلی از زمینهای خود استفاده نمیکنند، باید به دولت مالیات پرداخت کنند. در قانون مالیاتی کشور ایران، زمین بایر به زمینی گفته میشود که قبلاً از آن استفاده میشده است ولی در حال حاضر بدون استفاده است.
مالیات بر ارث
اگر فردی فوت کند و اموالی از او به وراث برسد، ورثه یا نماینده ورثه به مدت 6 ماه از روز فوت فرصت دارند تا به سازمان امور مالیاتی کشور بروند. ورثه باید با ارائه اسناد لازم، کلیه داراییها و بدهیهای فرد متوفی را در اظهار نامهایی که مربوط به مالیات بر ارث است ، ثبت کنند. در مرحله بعدی، گواهی نامهای مبنی بر انجام اظهار نامه به وارث داده میشود. این مدرک برای گرفتن گواهی حصر وارث ضروری است.
در حقیقت میتوان گفت مالیات بر ارث که نوعی مالیات بر دارایی محسوب میشود در زمانی که فرد صاحب دارایی از دنیا میرود محاسبه میشود و سپس به وارث تعلق میگیرد. نکته قابل توجه این است که قبل از این که مقدار نهایی آن مشخص شود، معافیتهای مالی آن باید حساب شوند. هزینههایی مانند کفن و دفن در حد معمول و همچنین بدهیهایی که متوفی دارد نمونهای از معافیتهای مالیات بر ارث محسوب میشوند که باید محاسبه شوند.
بعد از این که اظهار نامه کامل شد، کلیه داراییهای منقول و غیر منقول فرد متوفی ارزش گذاری میشوند و همانطور که اشاره شد بعد از کسر شدن بدهیها و مشخص شدن سهم ارث وارثان، مالیات بر ارث حساب میشود.
مالیات حق تمبر
مالیات حق تمبر که به عنوان مالیات تمبر معروف است، مالیاتی است که برای الصاق و باطل کردن تمبر به روی مدارک، اسناد و اوراق از مؤدی گرفته میشود. همه افرادی که دارای پروانه کسب هستند، برای رسمی کردن و لازمالاجرا کردن اسناد خود موظف به پرداخت مالیات حق تمبر هستند.
کاربرد مالیات بر دارایی
مهمترین کاربرد مالیات بر دارایی، متعادل کردن ثروت در جوامعی است که در میان دارایی و ثروت افراد اختلاف خیلی زیادی وجود داشته باشد. طبق قوانین مالیاتی، پرداخت این مالیات اجباری است و عدم پرداخت آن موجب جریمه میشود.
منبع تامین بودجه یکی دیگر از کاربردهای مالیات بر دارایی است. هزینهای که به عنوان مالیات پرداخت میشود در حقیقت هزینهای است که افراد در ازای استفاده از امکانات و منابع کشور باید آن را پرداخت کنند. دولت با دریافت این مبالغ به عنوان مالیات، دوباره این منابع و امکانات را جایگزین میکند.
موارد مشمول مالیات بر دارایی
بر طبق ماده یک قانون مالیاتهای مستقیم، کلیه مالکین حقوقی و حقیقی، نسبت به اموال و املاکی که در کشور ایران دارند، باید مالیات پرداخت کنند. علاوه بر این افرادی که به واسطه وصیت نامه متوفی ارث میبرند، ملزم به پرداخت مالیات هستند. به طور کلی مالیات بر دارایی ارث مشمول این موارد است.
- اوراق مشارکت و سودهای آن
- حق امتیاز
- سپردههای بانکی فرد فوت شده
- صندوق امانات بانک
- موجودی حسابهای موسسات اعتباری و مالی
- سهام بورسی و غیر بورسی
نحوه محاسبه مالیات بر دارایی
با توجه به ماده 131 قانون مالیات، مقدار مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی صاحبان مشاغل، با درصدی از کل درآمد حاصل از فروش کالا و خدمات بعد از کاهش هزینههای قابل قبول سازمان مالیاتی برابر است. نرمافزارهای حسابداری به شما کمک میکنند این محاسبات را به طور دقیق انجام دهید.
درصد مالیات بر دارایی
درصد مالیات بر دارایی در کشور ایران در طول 12 سال یعنی بین سالهای 84 تا 96 در حدود 5 تا 6 درصد بود ولی مقدار دقیق این مالیات در بیشتر موارد 5.7 درصد تعیین شده بود. این درصد متعلق به مالیات بر ارث و مالیات بر تمبر است.
اساس و مبنا مالیات بر دارایی
در کشورهایی که قانون مالیات بر دارایی حاکم است، داراییهای مشخصی مانند اموال شخصی، مشمول این مالیات میشوند. در کشور ایران در صورتی که این داراییها از طریق ارث به افراد برسند، شامل مالیات میشوند.
مالیات بر دارایی خودرو
مالیات بر دارایی خودرو نوع دیگری از انواع مالیات است و در کشور ایران به عنوان مالیات بر خودروهای لوکس شناخته میشود. مالیات بر خودرو فقط به خودروهای لوکسی تعلق میگیرد که ارزش آنها بیش از یک ملیارد تومن است. مالیات بر خودرو به خودروهای داخلی تعلق نمیگیرد؛ چون قیمت همه خودروهای داخلی از یک ملیارد کمتر است. البته این بدان معنا نیست که خودروهای داخلی معاف از هر گونه مالیاتی هستند.
سئوالات متدوال درباره مالیات بر دارایی
1 – نرخ مالیات برای خودروهایی که بین 1 تا 1.5 ملیارد قیمت دارند، چند درصد است؟
نرخ مالیات برای این خودروها 1 درصد است.
2 – نرخ مالیات بر ارث برای وارثان درجه یک مثل همسر، فرزندان و والدین چه مقدار است؟
نرخ مالیات بر ارث این افراد در حدود 5 تا 35 درصد است.
3 – مالیات بر ثروت چه نوع مالیاتی است؟
مالیات بر ثروت در حقیقت همان مالیات بر دارایی و پیرو همان قوانین است. مالیات بر ثروت به تفاوت بین داراییها و بدهیهای یک فرد تعلق میگیرد.
جمعبندی
مالیات حق تمبر و مالیات بر ارث از مهمترین انواع مالیات بر دارایی هستند. مالیات حق تمبر بیشتر مربوط به اشخاص حقیقی است ولی بخشی از آن هم به افراد حقیقی مربوط میشود ولی مالیات بر ارث مرتبط با افراد حقیقی است.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مالیات بر دارایی میتوانید با کارشناسان با تجربه ما در هوفر تماس بگیرید. کارشناسان هوفر به خاطر تجربه زیادی که در این زمینه دارند به بهترین شکل شما را راهنمایی میکنند.