حسابداری خدماتی شاخه ای حسابداری شرکتی است که فعالیت بسیاری از شرکت ها را در بر می گیرد. بر خلاف تصور میزان نیاز به این نوع از حسابداری بسیار زیاد است. شاید در باور عامه این طور به نظر بیاید که حسابداری بازرگانی و یا تولیدی می بایست پربسامدتر از حسابداری خدماتی باشد اما در واقع همه شرکت ها به نحوی درگیر خدمات دهی به مشتری می شوند؛ حتی شرکت های بازرگانی و تولیدی.
در این مقاله قصد داریم تعریف جامع و دقیقی از خدمات، شرکت های خدماتی و حسابداری خدماتی ارائه کنیم. همچنین به صورت های مالی مورد نیاز شرکت های خدماتی خواهیم پرداخت و حداقل چند ثبت از ثبت های حسابداری خدماتی را به صورت نمونه مرور خواهیم نمود.
حسابداری شرکتی
حسابداری خدماتی زیرمجموعه حسابداری شرکتی است. حسابداری شرکتی به سیستم حسابداری گفته می شود که اطلاعات مالی یک مجموعه انتفاعی را که به قصد کسب سود به فعالیت می پردازد تجزیه و تحلیل و ثبت و طبقه بندی می کند. در مقابل حسابداری شرکتی حسابداری دولتی قرار دارد که در این مجموعه ها سیستم حسابداری بیشتر به ثبت و تجزیه و تحلیل عملکرد هزینه ای و درآمدی بودجه می پردازند.
انواع حسابداری شرکتی
همان طور که گفتیم طبقه بنید شرکت ها بر اساس پارامترهای متفاوتی انجام می شود؛ ما می توانیم شرکت ها را از حیث نوع ثبت، نوع مالکیت، نوع سرمایه گذاری و نوع فعالیت طبقه بندی کنیم. اما از حیث نوع فعالیت شرکت ها را به 4 دسته مهم زیر تقسیم می گردند:
- شرکت های تولیدی
- شرکت های بازرگانی
- شرکت های خدماتی
- شرکت های پیمانکاری
قطعاً هیچ شرکتی مادام العمر در یک طبقه خاص از این طبقه بندی قرار نخواهند گرفت. ممکن است فعالیت یک شرکت تا سال ها در حوزه بازرگانی و خرید و فروش یک یا چند محصول قرار بگیرد اما در برهه ای تصمیم بگیرد همان کالا را خودش نیز تولید کند. پس از آن لحظه به بعد در زمره شرکت های تولیدی هم قرار می گیرد.
ماهیت فروش حسابداری خدماتی
خدمت ماهیتی متفاوت با کالا دارد؛ اگر نمی داشت ما چیزی به اسم حسابداری خدماتی نداشتیم. در آن صورت هر خدمت را به عنوان یک کالا تعریف می کردیم و به عنوان کالا نسبت به خرید یا فروش آن اقدام می کردیم. خدمت بازتولید مهارت است در یک مجموعه که قرار است سرویسی به مشتری خود ارائه کند. پس در حسابداری خدماتی ممکن است ما با خدمتی از پیش تعریف شده روبرو باشیم یا اینکه در لحظه با توجه به نیاز مشتری خدمتی را برای او طراحی و ارائه کنیم.
پس عملاً ما فروش را در حسابداری خدماتی خواهیم داشت اما به شکلی متفاوت. سیستم حسابداری خدماتی می بایست انعطاف پذیری برای تعریف و درج خدمت جدید در لحظه را داشته باشد. در برخی از شرکتهای بازرگانی به جز رییس حسابداری کسی اجازه درج کالا یا تغییر در لیست قیمت ها نخواهد داشت اما در حسابداری خدماتی عملاً هر کاربر ثبت کننده فروش اجازه درج خدمت جدید خواهد داشت.
چرخه حسابداری در شرکت های خدماتی
حسابداری خدماتی نیز همچون دیگر سیستم های حسابداری دارای یک چرخه مشخص است که از جمع آوری اطلاعات شروع می شود و به گزارشات مالی ختم می گردد. در زیر به ترتیب مراحل این چرخه را نام می بریم:
- جمع آوری اسناد مالی
- طبقه بندی اطلاعات مالی
- اطمینان از صحت اطلاعات مالی
- ثبت و درج آرتیکل های حسابداری
- انتقال اطلاعات مالی از دفتر روزنامه به دفاتر کل و معین
- مانده گیری از حساب ها
- تهیه تراز آزمایشی
- اصلاحات در صورت نیاز
- تهیه صورت های مالی
- بستن حساب ها
