استاندارد های حسابداری مفاهیم اساسی و کاربردی در شغل حسابداری هستند یادگیری و مهارت استفاده از آنها برای حسابدارها امری ضروری است. به عنوان یک حسابدار یا فردی که در حوزه مالی فعالیت می کند لازم است استانداردهای حسابداری مخصوصا آن دسته از استانداردهایی که کاربردی تر هستند را بشناسید.
ما در این مطلب به صورت ساده و در عین حال جامع به توضیح استانداردهای حسابداری می پردازیم.
دانلود استاندارد های حسابداری ایران
استاندارد حسابداری چیست ؟
استانداردهای حسابداری معیارهایی رسمی و همگانی هستند که از سوی استانداردگذار قانونی وضع میشوند و همه شخصیتهای حسابداری یا واحدهای گزارشگر موظف به رعایت آنها در انجام فعالیت های حسابداری و گزارشگری مالی هستند.
به عبارت دیگر برای اینکه تمام فعالیت های مالی و گزارشات آن برای همه قابل فهم و استفاده باشد حتما بایستی بر اساس یک استاندارد یکسان تهیه و تنظیم شده باشد. از این رو قواعدی تعریف می شود تا به این فعالیتها شکل یکسانی بدهد. به مجموعه این قواعد که در خصوص چگونگی انجام فعالیت های مالی و تهیه گزارشات مربوطه تعریف شده اند، استانداردهای حسابداری گفته می شود.
انواع استاندارد حسابداری
استانداردهای حسابداری را مانند هر چیز دیگری می توان از زوایای مختلف دسته بندی کرد. یکی از این روش ها دسته بندی بر اساس دامنه کاربرد است. بدین معنی که این استانداردها برای چه کسانی مورد استفاده قرار می گیرد.
استانداردهای حسابداری عمومی
به استانداردهایی گفته می شود که تقریبا برای همه کسب و کارها فارغ از نوع فعالیت آنها کاربرد دارد. یادگیری استانداردهای عمومی برای همه حسابدارها امری ضروری است.
استانداردهای حسابداری تخصصی
به استانداردهایی گفته می شود که برای نوع خاصی از فعالیتها کاربرد دارد به عنوان مثال “استاندارد فعالیت های کشاورزی” که فقط برای شرکتها و موسساتی که فعالیت کشاورزی انجام می دهند، استفاده می شود. یا “استاندارد صورتهای مالی تلفیقی و حسابداری سرمایه گذاری در واحد های تجاری فرعی” که کاربرد آن برای شرکتهای فعال در حوزه سرمایه گذاری و هولدینگ می باشد.
مزایای استانداردهای حسابداری
استاندارد سازی روش های حسابداری به شرکت ها کمک می کند تا فعالیتهای مالی خود را ثبت و نظارت کنند و چون بقیه شرکت ها نیز از همین استانداردها استفاده می کنند، امکان مقایسه اطلاعات حسابداری بین شرکت هایی که در صنایع مشابه هستند فراهم می شود. همچنین وجود این استانداردها به صاحبین کسب و کار اطمینان می دهد که اطلاعات مالی آنها به درستی ثبت و نگهداری می شود و می توانند به گزارشها و تحلیل های حاصل از آن اطمینان کنند.
بدیهی است فقدان این استانداردها ممکن است باعث آشفتگی در نظام اقتصادی کشورها شود و یا زمینه برای سوء استفاده توسط برخی شرکت های سودجو را فراهم آورد. به عنوان مثال در اواخر دهه ۱۹۹۰ شرکت های غول پیکر در بعضی از کشورهای آسیایی توانستند از استانداردهای حسابداری ضعیف خود برای مقابله با بدهی ها و ضررهای عظیم استفاده کنند که اثر جمعی را به دنبال داشت که سرانجام باعث ایجاد بحران مالی در منطقه شد.
استانداردهای حسابداری پر کاربرد
در ادامه لیستی از استانداردهای حسابداری پرکاربرد ایران که برای اکثر کسب و کارها مورد استفاده قرار می گیرد را معرفی و توضیح می دهیم.
استاندارد حسابداری شماره 1، نحوه ارایه صورتهای مالی اساسی
یک واحد تجاری بایستی این استاندارد را در تهیه و ارایه صورتهای مالی و بر اساس استانداردهای حسابداری بکار گیرد. این استاندارد مبانی ارایه صورت های مالی را مقرر می کند تا از قابل مقایسه بودن آن با صورت های مالی دوره های قبل شرکت و نیز با صورت های مالی سایر شرکت ها اطمینان حاصل شود. برای دستیابی به این هدف، در این استاندارد ملاحظات کلی در خصوص نحوه ارائه صورتهای مالی، رهنمودهایی دربارهٔ ساختار آنها و حداقل الزامات در خصوص محتوای صورت های مالی ارائه شدهاست. چگونگی شناخت، اندازهگیری و افشای معاملات و سایر رویدادهای خاص در سایر استانداردهای حسابداری ارائه میشود.
دانلود فایل کامل استاندارد شماره 1 :
استاندارد ارائه صورتهای مالی
استانداردهای حسابداری شماره 2، صورت جریان وجوه نقد
صورت جریان وجوه نقد اطلاعاتی را دربارهٔ جریانهای وجه نقد واحد تجاری طی یک دوره مالی را گزارشی میکند، لیکن اطلاعات مزبور جهت ارزیابی جریانهای آتی وجه نقد کفایت نمیکند. برخی جریانهای وجه نقد ناشی از معاملاتی است که در دورههای مالی قبل رخ داده و بعضاً انتظار میرود منجر به جریانهای وجه نقد دیگری در یکی از دورههایآتی گردد. در این صورت برای ارزیابی جریانهای وجه نقد آتی، صورت جریان وجوه نقد معمولاً باید توأم با صورتهای عملکرد مالی و ترازنامه مورد استفاده قرار گیرد. ترازنامه، صورتهای عملکرد مالی و صورت جریان وجوه نقد تواماً اطلاعاتی را در مورد وضعیت مالی، عملکرد مالی و همچنین نقدینگی، توانایی بازپرداخت بدهیها و انعطافپذیری مالی فراهم میآورند. بدینلحاظ ایجاد ارتباط بین اطلاعات مندرج در صورت جریان وجوه نقد و اطلاعات ارائه شده در صورتهای مالی اساسی دیگر حائز اهمیت است.
دانلود فایل کامل استاندارد شماره 2 :
استاندارد حسابداری شماره ۳، درآمد عملیاتی
درآمد عملیاتی عبارت از درآمدی است که از فعالیتهای اصلی و مستمر واحد تجاری حاصل میگردد و با عناوین مختلفی از قبیل فروش، حقالزحمه، سود تضمین شده، سود سهام و حق امتیاز مورد اشاره قرار میگیرد. مبحث اصلی در حسابداری درآمد عملیاتی عمدتاً معطوف به تعیین زمان شناخت درآمد عملیاتی است. درآمد عملیاتی زمانی شناسایی میشود که شواهد کافی مبنیبر وقوع یک جریان آتی ورودی منافع اقتصادی وجود داشته باشد (یعنی جریان منافع اقتصادی مرتبط با درآمد عملیاتی به درون واحد تجاری محتمل باشد) و این منافع را بتوان بهگونهای اتکاپذیر اندازهگیری کرد.
این استاندارد باید برای حسابداری درآمد عملیاتی حاصل از معاملات و رویدادهای فروش کالا، ارایه خدمات و استفاده دیگران از داراییهای واحد تجاری، استفاده شود.
دانلود فایل کامل استاندارد شماره 3 :
استانداردهای حسابداری شماره ۴، ذخایر، بدهیهای احتمالی و داراییهای احتمالی
هدف این استاندارد اطمینان از بکارگیری معیارهای شناخت و مبانی اندازهگیری مناسب در مورد ذخایر، بدهیهای احتمالی و داراییهای احتمالی و نیز افشای اطلاعات کافی در یادداشتهای توضیحی برای درک بهتر ماهیت، زمانبندی و مبلغ آنها توسط استفادهکنندگان صورتهای مالی میباشد.
این استاندارد باید توسط کلیه واحدهای تجاری برای حسابداری ذخایر، بدهی های احتمالی و دارایی های احتمالی بکار گرفته شود به استثنای قراردادهایی که به موجب آن هیچ یک از طرفین به تعهدات خود عمل نکرده اند و آنچه که مشمول سایر استانداردهای حسابداری است.
دانلود فایل کامل استاندارد شماره 4 :
استاندارد ذخایر، بدهیهای احتمالی و داراییهای احتمالی
استانداردهای حسابداری شماره ۵، رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه
هدف این استاندارد تعیین مواردی که صورتهای مالی بابت رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه تعدیل میشود، و افشای اطلاعات دربارهٔ رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه تا تاریخ تأیید صورتهای مالی. همچنین طبق این استاندارد اگر رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه بیانگر نامناسب بودن بکارگیری فرض تداوم فعالیت باشد، واحد تجاری نباید صورتهای مالی خود را بر مبنای تداوم فعالیت تهیه کند.
دانلود فایل کامل استاندارد شماره 5 :
استاندارد رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه
استانداردهای حسابداری شماره ۸، حسابداری موجودی مواد و کالا
موجودی مواد و کالا، بخش عمدهای از داراییهای بسیاری از واحدهای تجاری را تشکیل میدهد. بنابراین، ارزشیابی و انعکاس کنترل موجودی انبار اثر با اهمیتی در تعیین و ارائه وضعیت مالی و عملکرد مالی واحدهای تجاری دارد. این استاندارد نحوه ارزشیابی و انعکاس موجودی مواد و کالا در صورتهای مالی را تشریح می کند.
دانلود فایل کامل استاندارد شماره 8 :
استاندارد حسابداری موجودی مواد و کالا
استانداردهای حسابداری شماره ۱۱، دارایی های ثابت مشهود
هدف این استاندارد، تجویز نحوه حسابداری داراییهایثابت مشهود است تا استفادهکنندگان صورتهای مالی بتوانند اطلاعات مربوط به سرمایهگذاری واحد تجاری در این داراییها و تغییرات آن را تشخیص دهند. موضوعات اصلی در حسابداری داراییهای ثابت مشهود عبارت از شناخت دارایی، تعیین مبلغ دفتری آن و شناخت هزینه استهلاک و زیان کاهش ارزش دارایی است.
این استاندارد باید برای حسابداری تمام دارایی های ثابت مشهود بکار گرفته شود، مگر اینکه به موجب استانداردی دیگر، نحوه حسابداری متفاوتی مجاز یا الزامی شده باشد.
دانلود فایل کامل استاندارد شماره 11 :
استاندارد دارایی های ثابت مشهود
استانداردهای حسابداری شماره ۱۲، انتشار اطلاعات اشخاص وابسته
هدف از این استاندارد، تعیین الزامات افشا در صورتهای مالی واحد تجاری برای جلب نظر استفاده کنندگان به این امر است که وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری ممکن است تحت تاثیر وجود اشخاص وابسته، و معاملات و مانده حسابهای فی مابین قرار گرفته باشد. واحدهای تجاری تحت کنترل دولت در خصوص معاملات با سایر واحدهای تجاری که مستقیما و نه از طریق واحد تجاری گزارشگر تحت کنترل دولت می باشند در دامنه کاربرد این استاندارد قرار نمی گیرد.
دانلود فایل کامل استاندارد شماره 12 :
استاندارد افشای اطلاعات اشخاص وابسته
استانداردهای حسابداری شماره ۱۳، حسابداری مخارج تامین مالی
هدف این استاندارد، تجویز نحوه عمل حسابداری مخارج تأمین مالی است. براساس این استاندارد، مخارج تأمین مالی عموماً بلافاصله به عنوان هزینه دوره شناسایی میشود، به استثنای مواردی که این مخارج به حساب دارایی واجد شرایط منظور میگردد.
دانلود فایل کامل استاندارد شماره 13 :
استاندارد حسابداری مخارج تامین مالی
استانداردهای حسابداری شماره ۱۵، سرمایه گذاریها
این استاندارد به نحوه حسابداری سرمایهگذاریها و الزامات افشای اطلاعات مربوط میپردازد. حسابداری سرمایهگذاری در کلیه واحدهای تجاری باید طبق الزامات این استاندارد انجام شود. این استاندارد نحوه حسابداری سرمایهگذاری در واحدهای تجاری فرعی و وابسته در صورتهای مالی تلفیقی را تعیین نمیکند لیکن در خصوص نحوه حسابداری سرمایهگذاریهای پیش گفته در صورتهای مالی واحد تجاری اصلی کاربرد دارد مگر در مواردی که در استانداردهای حسابداری مربوط به سرمایهگذاری در واحدهای تجاری فرعی و وابسته نحوه عمل دیگری تجویز شده باشد.
دانلود فایل کامل استاندارد شماره 15 :
استاندارد حسابداری سرمایه گذاریها
استانداردهای حسابداری شماره ۱۶، آثار تغییر در نرخ ارز
این استاندارد جایگزین استاندارد شماره 16 قبلی شده که نام آن تسعیر ارز بوده است . یک واحد تجاری ممکن است معاملاتی به ارز انجام دهد یا دارای عملیات خارجی باشد. علاوه بر این یک واحد تجاری ممکن است صورتهای مالی خود را به ارز ارائه کند. هدف این استاندارد تجویز چگونگی انعکاس معاملات ارزی و عملیات خارجی در صورتهای مالی یک واحد تجاری و همچنین نحوه تسعیر صورتهای مالی به واحد پول گزارش است.
دانلود فایل کامل استاندارد شماره 16 :
استاندارد آثار تغییر در نرخ ارز
استانداردهای حسابداری شماره ۱۷ ، داراییهای نامشهود
هدف از این استاندارد، تجویز نحوه حسابداری داراییهای نامشهود است. موضوعات اصلی در حسابداری داراییهای نامشهود عبارت از معیارها و زمان شناخت دارایی، تعیین مبلغ دفتری (شامل هزینه استهلاک) و موارد افشاست.
دانلود فایل کامل استاندارد شماره 17 :
استاندارد حسابداری شماره 20 ، سرمايه گذاري در واحدهاي تجاري وابسته
هدف این استاندارد باید برای حسابداری سرمایهگذاری در واحدهای تجاری وابسته بکار گرفته شود. با این حال، این استاندارد در رابطه با سرمایهگذاری در واحد تجاری وابسته توسط صندوقهای سرمایهگذاری و واحدهای تجاری مشابه کاربرد ندارد. این قبیل سرمایهگذاریها طبق استاندارد “حسابداری سرمایهگذاریها” به ارزش بازار اندازهگیری میشود. در ضمن، رعایت الزامات افشای قسمت (و) بند ۳۵ برای صندوقهای سرمایهگذاری و واحدهای تجاری مشابه الزامی است.
دانلود فایل کامل استاندارد شماره 20 :
استاندارد سرمایه گذاری در واحدهای تجاری وابسته و مشارکتهای خاص
استاندارد حسابداری شماره ۳۰ ، سود هر سهم
هدف این استاندارد، تجویز ضوابط تعیین و ارائه سود هر سهم، به منظور بهبود قابلیت مقایسه عملکرد واحدهای تجاری مختلف در یک دوره گزارشگری و مقایسه عملکرد یک واحد تجاری در دورههای گزارشگری مختلف است. اگرچه به دلیل کاربرد رویههای حسابداری متفاوت در تعیین سود، اطلاعات مربوط به سود هر سهم محدودیتهایی دارد با این حال ثبات رویه در تعیین مخرج کسر در محاسبات مربوط به سود هر سهم، گزارشگری مالی را بهبود میبخشد. لذا، تأکید اصلی این استاندارد بر مخرج کسر در محاسبه سود هر سهم است.
دانلود فایل کامل استاندارد شماره 30 :
استاندارد حسابداری شماره ۳۱، داراییهای غیرجاری نگهداری شده برای فروش
هدف این استاندارد، تجویز نحوه حسابداری داراییهای نگهداری شده برای فروش و نحوه ارائه و افشای عملیات متوقف شدهاست. بهطور خاص، این استاندارد موارد زیر را الزامی نمودهاست. داراییهایی که معیارهای طبقهبندی به عنوان ” نگهداری شده برای فروش“ را احراز میکنند، به اقل مبلغ دفتری و خالص ارزش فروش اندازهگیری و احتساب استهلاک چنین داراییهایی متوقف میشود، وداراییهایی که معیارهای طبقهبندی به عنوان ” نگهداری شده برای فروش“ را احراز میکنند در ترازنامه، و نتایج عملیات متوقف شده در صورت سود و زیان، بهطور جداگانه ارائه میشوند.
دانلود فایل کامل استاندارد شماره 31 :
استاندارد داراییهای غیر جاری نگهداری شده برای فروش و عملیات متوقفشده
استاندارد حسابداری شماره ۳۲، کاهش ارزش داراییها
هدف این استاندارد تجویز رویههایی است که واحد تجاری با بکارگیری آنها اطمینان مییابد داراییها بیش از مبلغ بازیافتنی منعکس نمیشود. یک دارایی، در صورتی کاهش ارزش دارد که مبلغ بازیافتنی ناشی از فروش یا استفاده از دارایی، از مبلغ دفتری آن کمتر باشد. طبق این استاندارد، واحد تجاری باید زیان کاهش ارزش را شناسایی کند. این استاندارد همچنین الزامات برگشت زیان کاهش ارزش و افشا را تعیین میکند.
دانلود فایل کامل استاندارد شماره 32 :
استاندارد حسابداری شماره ۳۴، رویه های حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری و اشتباهات
هدف از این استاندارد تجویز معیارهای انتخاب و تغییر رویه های حسابداری و نیز نحوه عمل به حسابداری و افشای تغییر در رویه های حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری و اصلاح اشتباهات است. هدف این استاندارد بهبود مربوط بودن و قابلیت اتکای صورتهای مالی واحد تجاری و قابلیت مقایسه صورت های مالی در طول زمان و با صورت های مالی سایر واحدهای تجاری است
دانلود فایل کامل استاندارد شماره 34 :
استاندارد رویههای حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری و اشتباهات
استاندارد حسابداری شماره ۳۵، مالیات بر درآمد
هدف این استاندارد تجویز نحوه حسابداری مالیات بر درآمد می باشد. موضوع اصلی در حسابداری مالیات بر درآمد، چگونگی به حساب گرفتن آثار مالیاتی جاری و آتی موارد زیر است:
الف) بازیافت(تسویه) آتی مبلغ دفتری داریی هایی (بدهی هایی) که در صورت وضعیت مالی واحد تجاری شناسایی می شوند.
ب) معاملات و سایر رویدادهای دوره جاری که در صورت های مالی واحد تجاری شناسایی می شوند.
دانلود فایل کامل استاندارد شماره 35 :